بهنام کریمی ... تصویر

...به این وبلاگ خوش آمدید...

بهنام کریمی ... تصویر

...به این وبلاگ خوش آمدید...

اکوسیستم


مقدمه

جنگلها شاهکار خلقت و طبیعت و یکی از گرانبها ترین و زیباترین منابع خدادادی است. در قرآن مجید خداوند 800 آِیه را به طور مستقیم و غیر مستقیم به آن اختصاص داده است. خداوند می فرماید « اوست خدایی که آب را از آسمان فرستاده و تا از آن بیاشامید و درخت بکارید و آن را پرورش دهید. ( آیه 10 سوره النحل) در احادیث مختلف که از پیامبران و امامان ما در دست داریم تأکید فراوانی بر حفظ و صیانت از درختان کرده اند. ایرانیان قدیم و پادشاهان ایران در زمان قدیم نیز ارزش و اعتبار زیادی نسبت به درختکاری قائل بوده اند بویژه دین زردشت بر این موضوع تأکید فراوانی دارد. امروزه اکوسیستم جنگلها بیش از پیش مورد توجه می باشد. زیرا یکی از ارکانهای اصلی توسعه پایدار در هر کشوری بحساب می آید. در دنیای معاصر ارزش تولیدی جنگلها رقمی نزدیک به 120 میلیارد دلار است واز نظر اشتغال 8/6 درصد کارگران صنعتی جهان در این بخش کار می کنند. مساحت جنگلهای جهان 4 میلیارد هکتار است یعنی 29 درصد از خشکیهای زمین می باشد. این میزان جنگلها بین همه کشورها به نسبت مساوی تقسیم نشده است و اغلب آن در کشورهای آمریکا ، کانادا و روسیه قرار دارند. سالانه 83 میلیون و 484 هزار هکتار از جنگلهای جهان نابود می شود طبق گزارش بانک جهانی اگر در هر دو متر مربع جنگل یک درخت و جود داشته باشد هر سال بیش از 410 هزار میلیارد درخت قطع می شود. ( گزارش روزنامه ایران ، شماره 3878 ) مطابق نظر کارشناسان جهانی از جمله فائو چنانچه سطح جنگلهای هر کشوری کمتر از 25 درصد خاک آن کشور باشد، از نظر محیط زیست انسانی در وضعیت بحرانی قرار دارد. در حال حاضر سطح پوشش جنگلی در کشور ایران 5/7 درصد می باشد .سرانه جنگل در جهان 8/0 هکتار است ولی در ایران 2/0 هکتار ، بنابر این ایران یکی از کشورهایی است که از لحاظ منابع جنگلی بسیار فقیر می باشد. سطح جنگلهای کشور ایران از 40 سال گذشته تاکنون حدود 11 درصد کاهش را نشان می دهد و به گفته کار شناسان جنگل، بیشترین تخریب بعد از پیروزی انقلاب اسلامی صورت گرفته است .در سالهای اخیر با کشت نهال بخشی از کاهش ها جبران شده است.با وجود همه اوصاف هر نقطه که درختی وجود دارد می بایستی به نقش و اهمیت آن توجه شود و نسبت به آگاهی افراد نیز اقدام کرد.در این تحقیق سعی شده است که اکوسیستم جنگلها مورد بررسی و بسیاری از اهمیتهای آن نیز نوشته شود . از آنجایی که صفحات زیادی از کتب جغرافیا در مدارس به پوشش گیاهی و جنگلها .اختصاص داده شده است . این مجموعه می تواند نقش مهمی در افزایش آگاهی پیرامون جنگلها داشته باشد

اهمیت و ضرورت تحقیق

اهمیت جنگل : در اصطلاح جنگل شناسی ، جنگل عبارت است از اجتماعی که اکثر افراد آن را درخت تشکیل می دهد . 1- مقدار تولید و برداشت از چوب جنگل : برای صنایع الوار سازی ، مبل سازی ، کاغذ سازی ، کارتن سازی ، کبریت سازی ، پاکت سازی ، برای تهیه زغال و مصارف روستایی . مثلا پوست درخت بلوط (مازو ) دارای ماده تانن است که در صنایع استفاده می شود . قالب کفش ، ابزار کشاورزی ، ادوات موسیقی ، قنداق تفنگ . 2- بسیاری از کشور ها مانند اتریش یکی از منابع کسب درآمد این کشور از چوب های جنگلی و صادرات آن ها می باشد 3- جنگل ها به عنوان شش های کره زمین محسوب می شوند زیرا هوای سرشار از اکسیژن بوده و به منظور به دست آوردن مکانی جهت آرامش و فرار از آلاینده های صنعتی است. 4-گردشگاه های جنگلی و اکوتوریسم و حفاظت از آب و خاک کشور(فرسایش) به منظور جلوگیری از بسیاری سیل های ویرانگر و از طرفی تغذیه آب های زیر زمینی . استفاده های دارویی : مثل پوست درخت کدو قلیایی (دندان درد ) و یا پوست .(درخت گنه گنه ( درمان مالاریا

اکوسیستم جنگلی

اکو سیستم یک کلمه یونانی است و تشکیل شده است از دو کلمه بنام ایکوس و سیستم کلمه ایکوس به معنای خانه و سیستم نیز به معنای نظام حاکم بر آن سکونتگاه می باشد. این واژه در سال 1935 بوسیله یک اکولوژیست انگلیسی بنام تانسلی مطرح گردید. اکوسیستم عبارت است از واحدی که شامل تمامی موجودات زنده و محیط غیر زنده می باشد که آنها را احاطه کرده است ودر ارتباط متقابل با یکدیگر می باشند.در زبان فارسی اکوسیستم بمعنی« بوم ساز واره » می گویند . (نیشابوری، 1376،ص12)بزرگترین وکاملترین اکوسیستمی که در تاریخ کره زمین می شناسیم شامل تمام اشکال زندگی گیاهی و جانوری و با محیط که در ارتباط کامل می باشند بوم سپهر یا زیست سپهر گویند. دلیل پیدایش اکوسیستم این است که که مو جودات زنده بخش جدایی ناپذیر از محیط بخش غیر زنده ، و نمی توانند خارج از محیطهای خاص زندگی کنند. ساختار اکوسیستم بدین صورت است که از دو بخش زنده و غیر زنده تقسیم می شود غیر زنده مانند : نور ، بارش، مواد معدنی ، خاک، آب و هوا وگازها و مواد ی از قبیل گوگرد ، کربن ، ازت ، هیدروژن و غیره در چرخه بیوشیمیایی شرکت دارند. ترکیب زنده به ساختار غذایی اکوسیستم ارتباط دارد که در نتیجه موجودات زنده در پایه روابط غذایی و اقع اند. مانند تولید کنندگان ومصرف کنند گان در این مبحث بیشتر تولیدکنندگان سبز مورد توجه می باشد که توانایی بکاربردن انرژی خورشیدی را برای ایجاد هیدروکربورها ،عناصر غیر آلی ساده از جمله کربن هیدرو ژن و اکسیژن دارند و جزء خود خوار ها هستند. فرایند فتوسنتز مهمترین فعالیت گیاها ن می باشد که نقش مهمی در زنجیره غذایی دیگر گروهها دارند. در اکوسیستم جنگلی باید به بازخورد ها نیز توجه کرد که در پایداری و ناپایداری سیستمهای یک اکوسیستم نقش دارند و به دو صورت منفی و مثبت ظاهرمی شوند . هر گونه دخالت نا بجا انسان در اکو سیستم جنگلی موجب بهم خوردن تعادل در این مجموعه می شود و در نهایت موجب ناپایداری اکوسیستم خواهد شد. عموماً بازخورد های مثبت نقش مهمی در ناپایداری سیستم ها دار ند. در جهان کنونی که انسان بازیکر اصلی می باشد نتیجه فعالیت اکوسیتمها هریک به نوعی در حیات انسانها نقش دارند و دراین میان جنگلها از جایگاه ویژه ای بر خوردار می باشند.بنابر این هرگونه دخالت نابجا در اکوسیستم ها در نهایت به ضررانسانها تمام خواهد شد. مجموعه اجزاء اکوسیستم جنگلی لازم و ملزوم یکدیگرند، اکوسیستم پایدار اکوسیتمی است که تولیدکنندگان آن با شرایط محیط حالت تعادل را داشته باشد.( نیشابوری ، 1376 ، ص 83) در یک اکوسیستم جنگلی نور خورشید ، بارش، مواد معدنی ، خاک ، آّ ب و هوا اجزاء غیر زنده است و گیاهان نور خورشید را در یافت می کنند و با عمل فتوسنتز غذا سازی می کنند . گیاهان در چرخه های .مختلف از جمله در چرخه آب ،کربن ، بیوشیمیایی و خاک نقش دارند

وضعیت جنگل در ایران

کشور ما معمولا فقیر از جنگل می باشد ولی با توجه به تنوع اقلیمی کشور ،وسعت زیاد آن و رشته کوه های البرز و زاگرس جنگل های متنوعی گسترش یافته اند . ایران در گذشته دارای جنگل هایی به مراتب وسیع تر و مرغوب تر از امروزه بوده است . در زمان ایران باستان حداقل 20 درصد سطح کشور ما پوشیده از جنگل بوده است . بر اساس آخرین آمار امروزه حدود 12 میلیون هکتار جنگل داریم که این سطح فقط 3/7 درصد کل کشور را در بر می گیرد . ( سازمان خواربار و کشاورزی جهانی 1971 ) یکی از کارهای فوری تعیین حدود و مشخص کردن سطح واقعی جنگل های کشور بر مبنای عکس های ماهواره ای ، هوایی و نقشه های دقیق توپوگرافیک می باشد که .این کار جزء اولین قدم به منظور پیاده کردن یک جنگل داری اصولی محسوب می شود

موقعیت جغرافیایی و مساحت جنگلهای ارسباران

به گزارش خبرنگار موج، جنگل های ارسباران با 164 هزار هکتار وسعت در محدوده کوه های قره داغ و رودخانه ارس قرار گرفته است. ارسباران منطقه وسیعی است که دارای 900 هزار هکتار وسعت بوده و از دو بخش ارسباران شمالی و جنوبی تشکیل می شود. جنگل های ارسباران توسط یونسکو (سازمان علمی فرهنگی ملل متحد) به عنوان منطقه ای حفاظتی و ذخیره گاه “بیوسفر” (ژنتیکی) در کره زمین مطرح شده است. کارشناسان طی سال های اخیر، جنگل های ارسباران را به دلیل داشتن 785 گونه گیاهی و 170 گونه درختی شامل 42 تیپ مرتعی و 143 واحد جنگلی، در زمره یکی از مناطق با ارزش ژنتیکی جهان شناخته و به جهت برخی ویژگی های خاص یک منطقه رویشی مستقل، با نام منطقه جنگلی ارسباران معرفی کرده اند که یکی از مناطق پنجگانه رویشی ایران محسوب می شود. جنگل های ارسباران از نظرجغرافیایی به اتفاق جنگل های خزری در زمره منطقه جنگل های هیرکانی قرار می گیرد و شباهت زیادی به جنگل های خزری و جنگل های کناره دریای سیاه دارد، با این تفاوت که به جای درختان راش و توسکای جنگل های شمال کشور و درختان کاج حاشیه دریای سیاه، درختان بلوط .و ممرز در جنگل های ارسباران روییده است

موقعیت جغرافیایی و مساحت جنگلهای شمال

مساحت جنگل های خزری در گذشته دور در حدود 5 میلیون هکتار (مساحت کل استان های گیلان ، مازندران و گلستان برابر است با 2/6 میلیون هکتار ) بر آورد می شود . با توسعه روستاها و گسترش شهرها در سواحل دریای خزر ، تبدیل اراضی جنگلی به زمین های زراعی و باغ های مرکبات و چای ، مساحت این جنگل ها در اوایل قرن جاری، دهه 20 به 6/3 میلیون هکتار بالغ می باشد (ساعی 1321) با شروع بهره برداری تجاری از جنگل های مزبور ، واگذاری اراضی جنگلی و همچنین چرای مفرط و قطع بی رویه ، این سطح دائما رو به کاهش نهاده است . به طوریکه امروزه حدود 9/1 میلیون هکتار جنگل در این منطقه باقی مانده که از این مقدار فقط 2/1 .میلیون جزء جنگل های مرغوب و تجاری محسوب می شود

راهکارهای مناسب جهت حفظ منابع جنگل

راهکارهای مناسب جهت حفظ منابع ۱- ترویج فر هنگ جنگلداری و جنگلکاری و حفظ منابع جنگلی در بین مردم 2- جلب مشارکت مردم و دولت در حفط و احیاء و توسعه منابع طبیعی 3- احیاء اراضی بیابانی و کویری و جلوگیری از حرکت ماسه های روان 4- کاهش خسارات به محصولات کشاورزی با ایجاد باد شکن در حاشیه مزارع 5-کاهش بهره بردارِیهای غیر اصولی از جنگلهای صنعتی کشور 6- ایجاد اشتغال از طریق تولید نهال ، توسعه جنگل ، زراعت چوب فضای سبز و صنایع تبد یلیاستفاده از هرز آبها در توسعه فضای سبز و تقویت آبهای زیر زمینی 7- استفاده از تفرجگاهای طبیعی مانند جنگلها ، کوهستانها و .... در توسعه اکوتوریسم با شیوه های درست 8- جلوگیری از ورود دام به جنگل با اجرای طرحهای مختلف بصورتی که دامداران نیز از این عمل راضی باشند. 9- بهره برداری صحیح و اصولفی از جنگل 11- تهیه و اجرای دقیق طرحهای جنگلداری 12- جایگزینی و پایین آوردن مصرف چوب 13- گسترش طرحهای آبخیزداری 14- کنترل لغزشهای زمین و جلو گیری از پدیده های بیابانزایی 15- تشکیل گروهای حمایت از جنگلب که بتواند در مواقع ضروری مانند خطر آتش سوزی به کمک جنگل بشتابند. 16- تولید بذر و افزایش نهالهای بومی مناطق جنگلی و کاشت آنها 17- جلوگیری از قاچاق چوب 18- جلوگیری از قطع بی رویه و بطور گسترده جنگل جهت استفاده از چوب یا زمین کشاورزی 19- انتقال تکنولوژی ساختمان سازی از شهر ها به روستا ها تا آنها مجبور نباشند از درخت برای ساختن منزل مسکونی استفاده کنند و کمکهای مالی به اینگونه روستا ها 20- رساندن انواع سوخت به روستا ها نتنا آنها از چوب جنگل استفاده نکنند . 21- تأ مین علوفه برای دامهای روستائیان تا آنها مجور نباشند از شاخه های درختان یا پوست آنها .استفاده کنند

نتیجه گیری

جنگلها و گیاهان در چرخه حیات بعنوان برترین اجزاء آن می باشند و حیات موجودات زنده به آن وابسته است .جنگلهای دنیا بعنوان ریه زمین محسوب می شوند و حفظ اکوسیستم آن و توجه به اجزاء سیستمهای آن ضروری می باشد. بنابر این نتیجه گیری می شود که :1- در ارتباط توسعه یافتگی کشور هایی که از جنگلهای بیشتری بر خوردار می باشند چند قدم برتراز دیگر کشور ها می باشند. 2- جنگلها حافظ آب و خاک هر کشور ند باید نسبت به حفظ و بهره بر داری درست از آن تدابیری اصولی اندیشیده شود. 3- اکوسیستم جنگلها با وجود افزایش روز افزون جمعیت بسیار شکننده می باشند وتا کنون انسانها بر روی کره زمین نتوانسته اند طوری از این منبع خدادای استفاده کنند که به آن آسیب وارد نشود و بدلیل افزون خواهی ، فقرفر هنگی میلیونها هکتار از این نعمت خدادادیرا از بین برده اند. 4- رشد صنعت و گسترش کا رخانجات و آلود گیهای ناشی از سوختهای فسیلی و نقش جنگل در جذب و پالایش این گاز ها ایجاب می کندکه هر چه بیشتر نسبت به آن توجه شود. 5- بسیاری از کشورهای دارنده جنگل جزء کشور های در حال توسعه هستند و اقتصادشان وابسته به درآمد های ناشی از بخش کشاورزی است و آن بخش نیاز مبرم به آب و خاک دارد. این کشور ها در جهت داشتن کشاورزی و پیشرفت می بایست جنگلها را حفظ کنند. 6- تخریب جنگلها موجب بهم خوردن تعادل در اکوسیستم جنگلی و نهایتاً از بین رفتن گونه های جانوری در جنگل ها می باشد. 7-جهت توسعه بخش جهانگردی می بایستی از جنگلهای کشور حفاظت شود. 8- کشور ایران باتوجه به توپوگرافی و شرایط اقلیمی خاص خود از لحاظ پوشش جنگلی در وضعیت بحرانی قرار دراد. و وسعت جنگل های آن بسِار پایین تر از تراز سرانه جنگل در دنیاست . 9- جنگل ها نقش مهمی در پر آبی و پایداری آب و خا ک کشور بر عهده دارند با توجه به اقتصاد کشاورزی در ایران باید در حف و نگهداری آن تلش همه جانبه صورت گیرد. - ارتقاء سطح فر هنگ استفاده از جنگل و جنگل کار ی و مدیریت صحیح در بهر ه برداری از این منبع خدادادی 10 11- بطور کلی محافظت از اکوسیستم جنگل ها سبب حفظ و تعادل محیط زیست شده و نقش .مهمی در توسعه پایدار در هرکشور دارد

منابع

نیشابوری ، اصغر ، جغرافیای زیستی ، انتشارات سمت، چاپ دوم 1376 مصدق ، احمد، جنگل شناسی انتشارات دانشگاه تهران ، 1375 جنگلداری - سید محمد رضاسیفی مقاله ی مهندس روح الله تحققی http://iranpik.com/archives www.civilica.com www.rifr-ac.ir www.iran-forum.ir jangalhayeshomal.persianblog.ir http://www.earthwatchers.org/moror.html

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد