بهنام کریمی ... تصویر

...به این وبلاگ خوش آمدید...

بهنام کریمی ... تصویر

...به این وبلاگ خوش آمدید...

درباره ی اصلاندوز

بخش‌ اصلاندوز: این‌ بخش‌ به‌ عنوان‌ یکى‌ از بخشهای‌ دوگانة شهرستان‌ پارس‌ آباد است‌ که‌ 352 کم2 مساحت‌ دارد و در منتهى‌الیه‌ شمال‌ غربى‌ استان‌ اردبیل‌ قرار گرفته‌، و از شمال‌ به‌ رود ارس‌، از شرق‌ به‌ بخش‌ مرکزی‌ (شهرستان‌ پارس‌ آباد)، از غرب‌ به‌ استان‌ آذربایجان‌ شرقى‌ و از جنوب‌ به‌ شهرستان‌ مغان‌ محدود است‌ ( آمارنامة استان‌ آذربایجان‌ شرقى‌، 28؛ آمارنامة استان‌ اردبیل‌، 11، 16، 18). بخش‌ اصلاندوزاز دو دهستان‌به‌نامهای‌اصلاندوز وقشلاق‌غربى‌( سازمان‌...، 7) و جمعاً 96 آبادی‌ تشکیل‌ شده‌ که‌ 293 ،16نفر ( 362 ،2خانوار) را در خود جای‌ داده‌ است‌ ( آمارنامة استان‌ اردبیل‌، 18، 55). از میان‌ آبادیهای‌ این‌ بخش‌ که‌ 3/28% از مجموع‌ آبادیهای‌ شهرستان‌ پارس‌ آباد را تشکیل‌ مى‌دهند، تنها 65 آبادی‌ دارای‌ سکنه‌ است‌. مرکز این‌ بخش‌ شهر کوچک‌ اصلاندوز است‌ ( سازمان‌، نیز آمارنامة استان‌ اردبیل‌، همانجاها).

 

اَصْلانْدوز، بخش‌ و شهر کوچکى‌ در شهرستان‌ پارس‌ آباد از استان‌ اردبیل‌.اصلاندوز رابه‌صورت‌آصلاندوز( فرهنگ‌جغرافیایى‌...، 4/25؛ دانشنامه‌، 1/102) و اسلاندوز (نفیسى‌، 1/330، 331) نیز نوشته‌اند.
بخش‌ اصلاندوز: این‌ بخش‌ به‌ عنوان‌ یکى‌ از بخشهای‌ دوگانة شهرستان‌ پارس‌ آباد است‌ که‌ 352 کم2 مساحت‌ دارد و در منتهى‌الیه‌ شمال‌ غربى‌ استان‌ اردبیل‌ قرار گرفته‌، و از شمال‌ به‌ رود ارس‌، از شرق‌ به‌ بخش‌ مرکزی‌ (شهرستان‌ پارس‌ آباد)، از غرب‌ به‌ استان‌ آذربایجان‌ شرقى‌ و از جنوب‌ به‌ شهرستان‌ مغان‌ محدود است‌ ( آمارنامة استان‌ آذربایجان‌ شرقى‌، 28؛ آمارنامة استان‌ اردبیل‌، 11، 16، 18). بخش‌ اصلاندوزاز دو دهستان‌به‌نامهای‌اصلاندوز وقشلاق‌غربى‌( سازمان‌...، 7) و جمعاً 96 آبادی‌ تشکیل‌ شده‌ که‌ 293 ،16نفر ( 362 ،2خانوار) را در خود جای‌ داده‌ است‌ ( آمارنامة استان‌ اردبیل‌، 18، 55). از میان‌ آبادیهای‌ این‌ بخش‌ که‌ 3/28% از مجموع‌ آبادیهای‌ شهرستان‌ پارس‌ آباد را تشکیل‌ مى‌دهند، تنها 65 آبادی‌ دارای‌ سکنه‌ است‌. مرکز این‌ بخش‌ شهر کوچک‌ اصلاندوز است‌ ( سازمان‌، نیز آمارنامة استان‌ اردبیل‌، همانجاها).
اصلاندوز ناحیه‌ای‌ کوهستانى‌، اما گرمسیری‌ است‌ ( فرهنگ‌ جغرافیایى‌، همانجا)، چنانکه‌ هوای‌ آن‌ در تابستان‌ گرم‌ و در زمستان‌ معتدل‌ است‌ (خاماچى‌، 211؛ جغرافیا...، 1/205)؛ با این‌ حال‌، این‌ ناحیه‌ کم‌ ارتفاع‌ترین‌ قسمت‌ مرزی‌ حوضة ارس‌ به‌ شمار مى‌رود («ایران‌1»، .(49-50
آثار قدیمى‌ چندی‌ در این‌ ناحیه‌ بر جای‌ مانده‌ است‌، از جمله‌ تپة نسبتاً بزرگى‌ به‌ ارتفاع‌ حدود 30 متر که‌ پیرامون‌ آن‌ 500 ،1متر است‌، در جنوب‌ غربى‌ شهر کوچک‌ اصلاندوز، در محل‌ فروریختن‌ دره‌ رود (قره‌سو) به‌ ارس‌ دیده‌ مى‌شود که‌ به‌ تپة نادر (یا تپة نادری‌) موسوم‌ است‌؛ قدمت‌ این‌ تپه‌ را به‌ هزارة اول‌ پیش‌ از میلاد نسبت‌ داده‌، و آن‌ را تا اواخر سدة 11ق‌ مسکونى‌ دانسته‌اند. علاوه‌ بر این‌، در آبادی‌ اولتان‌، واقع‌ در 39 کیلومتری‌ شمال‌ شهر اصلاندوز، قلعه‌ای‌ در کنار ارس‌ قرار دارد که‌ آن‌ را به‌ دورة اشکانى‌ مربوط مى‌دانند؛ این‌ قلعه‌ نیز تا سدة 12ق‌ مورد استفاده‌ بوده‌ است‌. دیواری‌ خشتى‌ به‌ قطر حدود 6 متر گرداگرد این‌ قلعه‌ را فرا گرفته‌، و آثار خندقى‌ بزرگ‌ به‌ عرض‌ 30 متر در 3 جهت‌ آن‌ برجای‌ مانده‌ است‌ (ترابى‌، 2/662 -663).
در ناحیة اصلاندوز آثار 9 گورستان‌ مربوط به‌ هزارة اول‌ پیش‌ از اسلام‌ یافت‌ شده‌ است‌. تپة اسلامى‌ (عودجه‌) در 11 کیلومتری‌ شهر اصلاندوز با سفالهای‌ خشتى‌ و لعابدار سدة 10ق‌، و تپة اصلاندوز در یک‌ کیلومتری‌ شهر اصلاندوز با آثار مشابه‌ از همان‌ زمان‌، از دیگر آثار برجای‌ مانده‌ در این‌ ناحیه‌ به‌ شمار مى‌روند (همو، 2/664 - 665). تاج‌گذاری‌ نادرشاه‌ افشار را به‌ تفاوت‌ در تپة نادری‌ ( جغرافیا، همانجا) و قلعة اولتان‌ (ترابى‌، 2/664) دانسته‌اند.
شهر اصلاندوز: اصلاندوز شهر کوچکى‌ است‌ که‌ در 39 و 26 عرض‌ شمالى‌ و 47 و 23 طول‌ شرقى‌، در محل‌ پیوستن‌ قره‌سو به‌ ارس‌ ( تهران‌...، و در 120 کیلومتری‌ شمال‌ غربى‌ بیله‌سوار قرار گرفته‌ است‌ ( فرهنگ‌ جغرافیایى‌، 2/25).
این‌ شهر به‌ سبب‌ موقعیت‌ خاص‌ خود و حوادث‌ معاصر، به‌ ویژه‌ جنگهای‌ 10 سالة روسیه‌ با ایران‌ (1218- 1228ق‌)، دارای‌ اهمیت‌ است‌.معبر اصلاندوز به‌عنوان‌ محل‌نفوذ به‌خاک‌ آذربایجان‌به‌خصوص‌ در جنگهای‌ هفتگانة عباس‌ میرزا با روسها پیوسته‌ مورد استفاده‌ بوده‌ است‌ (مفتون‌، 237، 270، 274، 291، 294؛ باکیخانوف‌، 189؛ هدایت‌، 9/410؛ تهران‌، همانجا).
در هنگامة جنگ‌ روسیه‌ با ایران‌ (1227ق‌/1812م‌)، زمانى‌ که‌ نمایندگان‌ روسیه‌ و ایران‌ در محل‌ اصلاندوز در حال‌ مذاکره‌ بودند (هدایت‌، 9/483؛ سپهر، 140)، روسیه‌ و انگلستان‌ در اروپا با یکدیگر به‌ توافق‌ رسیدند و سفیر انگلیس‌ (سر گور اوزلى‌) به‌ افسران‌ انگلیسى‌ که‌ مأمور آموزش‌ نظامى‌ قوای‌ ایران‌ بودند، دستور داد که‌ در مناقشة ایران‌ و روس‌ مداخله‌ نکنند (کرزن‌، ؛ I/578 نیز نک: مفتون‌، 295). متعاقب‌ آن‌، قوای‌ روسیه‌ در اصلاندوز به‌ سپاه‌ ایران‌ شبیخون‌ زد (همو، 295-296؛ اعتضاد السلطنه‌، 352-353؛ باکیخانوف‌، 196) و با وارد ساختن‌ تلفات‌ و صدمات‌ ناگهانى‌ بر قوای‌ ایرانى‌ (هدایت‌، 9/484- 485؛ تهران‌، همانجا)، با وساطت‌ دولت‌ انگلستان‌، ایران‌ را وادار به‌ صلح‌ و پذیرش‌ عهدنامة گلستان‌ (29 شوال‌ 1228ق‌/12 اکتبر 1813م‌) کرد (شمیم‌، 64). به‌ دنبال‌ آن‌ تمامى‌ قلمرو ایران‌ در شمال‌ ارس‌ از دست‌ رفت‌ («ایران‌»، .(288
اصلاندوز در 1293ش‌/1914م‌ تنها مجموعه‌ای‌ از کلبه‌های‌ ساخته‌ شده‌ از نى‌ و حصیر بود که‌ معدودی‌ چادرنشین‌ از آن‌ استفاده‌ مى‌کردند ( تهران‌، همانجا). این‌ آبادی‌ در اواخر دهة 1320ش‌ هنوز روستای‌ بسیار کوچکى‌ به‌ شمار مى‌رفت‌ که‌ تنها دارای‌ 25 نفر سکنه‌ بود ( فرهنگ‌ جغرافیایى‌، همانجا). جمعیت‌ اصلاندوز در 1355ش‌ به‌ 424 ،1نفر (259 خانوار) ( فرهنگ‌ آبادیها، 1355ش‌، 9/133) و در 1365ش‌ به‌ 042 ،2نفر (329 خانوار) رسید ( فرهنگ‌ آبادیها، 1365ش‌، 24). مطابق‌ همین‌ داده‌ها، جمعیت‌ 6 ساله‌ و بیشتر اصلاندوز 5/74% از کل‌ جمعیت‌ آنجا را تشکیل‌ مى‌دهد که‌ 1/48% از این‌ عده‌ باسواد هستند (همانجا).
یکى‌ از علل‌ اصلى‌ گسترش‌ اصلاندوز و تبدیل‌ آن‌ از یک‌ روستا به‌ نقطة شهری‌، فعالیتهای‌ عمرانى‌ در دشت‌ مغان‌ بوده‌ است‌. احداث‌ سد مخزنى‌ میل‌ مغان‌ در محلى‌ به‌ نام‌ قزل‌ قشلاق‌ واقع‌ در 3 کیلومتری‌ اصلاندوز (1349ش‌) و از این‌ طریق‌ امکان‌ به‌ زیر کشت‌ بردن‌ 90 هزار هکتار از اراضى‌ دشت‌ (شاهسوند، 121؛ خاماچى‌، 211-212)، خود از عوامل‌ بنیادی‌ رشد این‌ محل‌ به‌ شمار مى‌رود، چنانکه‌ گروهى‌ از کارگران‌ و کارمندان‌ فنى‌ سازمان‌ آب‌ و برق‌ سد، در این‌ محل‌ زندگى‌ مى‌کنند (همو، 211).
شغل‌ اهالى‌ اصلاندوز به‌ طور سنتى‌ بیشتر زراعت‌، باغداری‌ و گله‌داری‌ است‌ ( فرهنگ‌ جغرافیایى‌، 4/25؛ فرهنگ‌ آبادیها، 1365ش‌، همانجا)؛ چنانکه‌ 100 ،5رأس‌ گوسفند و بز، و 500 ،2رأس‌ گاو و گوساله‌ در این‌شهر کوچک‌ نگهداری‌مى‌شود (همان‌، 25). محصولات‌ کشاورزی‌ اصلاندوز عمدتاً غلات‌ و حبوبات‌ است‌ ( فرهنگ‌ جغرافیایى‌، همانجا). شهر کوچک‌ اصلاندوز با برخورداری‌ از امکانات‌ و تسهیلات‌ محلى‌، مرکز خدمات‌ روستاهای‌ پیرامون‌ به‌ شمار مى‌رود ( فرهنگ‌ آبادیها، 1365ش‌، همانجا؛ فرهنگ‌ اجتماعى‌...، 132-133).
مذهب‌ اهالى‌، شیعه‌، و زبان‌ آنان‌ ترکى‌ است‌ ( فرهنگ‌ جغرافیایى‌، همانجا).
مآخذ: آمارنامة استان‌ آذربایجان‌ شرقى‌ (1370ش‌)، سازمان‌ برنامه‌ و بودجة استان‌ آذربایجان‌ شرقى‌، تهران‌، 1372ش‌؛ آمارنامة استان‌ اردبیل‌ (1372ش‌)، سازمان‌ برنامه‌ و بودجة استان‌ اردبیل‌، تهران‌، 1374ش‌؛ اعتضاد السلطنه‌، علیقلى‌ میرزا، اکسیر التواریخ‌، به‌ کوشش‌ جمشید کیان‌ فر، تهران‌، 1370ش‌؛ باکیخانوف‌، عباسقلى‌ آقا، گلستان‌ ارم‌، به‌ کوشش‌ عبدالکریم‌ على‌ زاده‌ و دیگران‌، باکو، 1970م‌؛ ترابى‌ طباطبایى‌، جمال‌، آثار باستانى‌ آذربایجان‌، تهران‌، 1355ش‌؛ جغرافیای‌ کامل‌ ایران‌، وزارت‌ آموزش‌ و پرورش‌، تهران‌، 1366ش‌؛ خاماچى‌، بهروز، فرهنگ‌ جغرافیایى‌ آذربایجان‌ شرقى‌، تهران‌، 1370ش‌؛ دانشنامه‌؛ سازمان‌ تقسیمات‌ کشوری‌ جمهوری‌ اسلامى‌ ایران‌، وزارت‌ کشور، تهران‌، 1373ش‌؛ سپهر، محمدتقى‌، ناسخ‌ التواریخ‌، به‌ کوشش‌ جهانگیر قائم‌ مقامى‌، تهران‌، 1337ش‌؛ شاهسوند بغدادی‌، پریچهره‌، بررسى‌ مسائل‌ اجتماعى‌، اقتصادی‌ و سیاسى‌ ایل‌ شاهسون‌، تهران‌، 1370ش‌؛ شمیم‌، على‌اصغر، ایران‌ در دورة سلطنت‌ قاجاریه‌، تهران‌، 1342ش‌؛ فرهنگ‌ آبادیهای‌ کشور (1355ش‌)، استان‌ آذربایجان‌ شرقى‌، مرکز آمار ایران‌، تهران‌، 1360ش‌؛ فرهنگ‌ آبادیهای‌ کشور (1365ش‌)، شهرستان‌ مغان‌، مرکز آمار ایران‌، تهران‌، 1368ش‌؛ فرهنگ‌ اجتماعى‌ دهات‌ و مزارع‌، استان‌ آذربایجان‌ شرقى‌، جهاد سازندگى‌، تهران‌، 1363ش‌؛ فرهنگ‌ جغرافیایى‌ ایران‌ (آبادیها)، دایرة جغرافیایى‌ ستاد ارتش‌، تهران‌، 1330ش‌؛ مفتون‌ دنبلى‌، عبدالرزاق‌، مآثر سلطانیه‌، به‌ کوشش‌ غلامحسین‌ صدری‌ افشار، تهران‌، 1351ش‌؛ نفیسى‌، سعید، تاریخ‌ اجتماعى‌ و سیاسى‌ ایران‌ در دورة معاصر، تهران‌، 1335ش‌؛ هدایت‌، رضاقلى‌، ملحقات‌ تاریخ‌ روضة الصفای‌ ناصری‌، تهران‌، 1339ش‌؛ نیز:
Curzon, G. N., Persia and the Persian Question, London, 1966; Parsia, The Middle East Intelligence Handbooks, 1943-1946, London, 1987; Tehran and Northwestern Iran, ed. L. W. Adamec, Graz, 1976.
عباس‌ سعیدی‌

_______________________________________________________________________________

چرا اصلاندوز، اصلاندوز نامیده شد؟

درباره وجه تسمیه این شهر می توان گفت:که اصلاندوز، از ترکیب دوکلمه تورکی«آسلان»به معنی شیرو«دوز»یا «دوزی» به معنی زمین هموار تشکیل شده است،پس«معنی ترکی آن دشت شیران است»(ارشادی فر 1379 :34) وشکل صحیح این کلمه آسلاندوز می باشد که در اسناددولتی به غلط اصلاندوز نوشته می شود.

در دانشنامه ایران واسلام ،درباره لغت اصلاندوز ودر تعریف این آبادی نیز چنین آمده است:«آصلاندوز که آنرا آصلان دوز هم می گویند دهی کوچک با پنجاه خانوار،جزو دهستان مغان از شهرستان اردبیل است که در120کیلومتری غرب بیله سوار قرار دارد.ناحیه است کوهستانی ودر عین حال گرمسیر،مذهب اهالی آنها تشیع وزبان آنان ترکی آذری می باشد. زندگیشان از دامداری وکشاورزی می گذرد(یارشاطر : 102).

در کتاب« منم تیمور جهان گشا» آمده است: تیمور با دویست وپنجاه هزارنفر از لشکریان خود در دشت مغان فرود آمد که لشکریان استراحت کنند واسبها فربه شوند،در این دشت دژ بزرگی به نام اولتان وجود داشت،این دژ به قدری وسعت داشت که طویله وآخور برای اسبان وجایگاه خواب واستراحت برای لشکریان آماده بود وتمام قشون در آن به استراحت می پرداختند.یک روز تیمور برای شکار به دشت رفت،شیری پیش آمد،تیمور با تیری او را برافکند وآن محل به اصلاندوز (دشت شیر) معروف گردید

اصلاندوز در گذر تاریخ

در ناحیة اصلاندوزآثار9گورستان‌ مربوط به‌ هزارة اول‌ پیش‌ ازاسلام‌ یافت‌ شده‌ است‌. تپة اسلامى (عودجه‌) در11کیلومتری‌ شهراصلاندوز با سفالهای‌خشتى‌ و لعابدارسدة 10ق‌، و تپة اصلاندوز در یک‌ کیلومتری‌ شهر اصلاندوز با آثار مشابه‌ از همان‌ زمان‌، از دیگر آثار برجای‌ مانده‌ در این‌ ناحیه‌ به‌ شمار مى‌روند (همان، 2/664 - 665). تاج‌گذاری‌ نادرشاه‌ افشاررا به‌تفاوت‌ در تپة نادری‌ و قلعة اولتان‌ (ترابى‌، 2/664) دانسته‌اند که نشان دهنده قدمت تاریخی اصلاندوز و وجود سکونت در این منطقه بوده است. و تاریخ نیز برای اصلاندوز صفحه ای اختصاص داده است.

در پهنه ی منطقه ی اصلاندوز گورستانهای وسیع که اغلب به هزاره ی اول ق.م. تعلق دارند، وجود دارد که بیشتر آنها در معرض تجاوز و حفاری قاچاق قرار گرفته و می گیرد. در نزدیکی اصلاندوز گورستانهای قوش اوتران، اخچی، گدایلو و کورلار که مربوط به هزاره اول پیش از میلاد نسبت داده شده اند گواهی بر گذر تاریخ از این منطقه هستند.

جنگهای ایران وروس اصلاندوز را محل استقرار نظامیان ایران به فرماندهی عباس میرزای قاجار کرده بود ویکی از بزرگترین جنگها درهمین محل رخ داده است .

این‌ منطقه به‌ سبب‌ موقعیت‌ خاص‌ خود و حوادث‌ معاصر، به‌ ویژه‌ جنگهای10سالة روسیه‌ با ایران‌ (1218- 1228ق‌)، دارای‌ اهمیت‌ است‌.معبر اصلاندوز به‌عنوان‌ محل‌نفوذ به‌خاک‌ آذربایجان‌به‌خصوص‌درجنگهای‌هفتگانةعباس‌میرزاباروسهاپیوسته‌مورداستفاده‌بوده‌است‌).درهنگامة جنگ روسیه‌باایران‌(1227ق‌/1812م‌)، زمانى‌ که‌ نمایندگان‌روسیه‌ و ایران‌ در محل‌اصلاندوز در حال‌ مذاکره‌ بودند (هدایت‌، 9/483؛ سپهر، 140)، روسیه‌ و انگلستان‌ در اروپا با یکدیگر به‌ توافق‌ رسیدند و سفیر انگلیس‌ (سر گور اوزلى‌) به‌ افسران‌ انگلیسى‌ که‌ مأمور آموزش‌ نظامى‌ قوای‌ ایران‌ بودند، دستور داد که‌ در مناقشة ایران‌ و روس‌ مداخله‌ نکنند .متعاقب‌ آن‌، قوای‌ روسیه‌ در اصلاندوز به‌ سپاه‌ ایران‌ شبیخون‌ زد (همان، 295-296؛ اعتضاد السلطنه‌، 352-353؛ باکیخانوف‌، 196) و با وارد ساختن‌ تلفات‌ و صدمات‌ ناگهانى‌ بر قوای‌ ایرانى‌ (هدایت‌، 9/484- 485؛ تهران‌، همانجا)، با وساطت‌ دولت‌ انگلستان‌، ایران‌ را وادار به‌ صلح‌ و پذیرش‌ عهدنامة گلستان‌ (29 شوال‌ 1228ق‌/12 اکتبر 1813م‌) کرد (شمیم‌، 64). به‌ دنبال‌ آن‌ تمامى‌ قلمرو ایران‌ در شمال‌ ارس‌ از دست‌ رفت‌ (ایران‌، 288).

اصلاندوز کجای سرزمین پهناور ایران قرار گرفته است؟

اصلاندوز در قسمت جنوب غربی شهرستان پارس آباد در استان اردبیل واقع شده است که، از شمال به رود ارس ومرز ایران وکشورجمهوری آذربایجان،از جنوب به شهرستان بیله سوار وگرمی،از شرق به بخش مرکزی شهرستان پارس آباد واز غرب به شهرستان کلیبراستان آذربایجان شرقی محدود است.

این بخش580کیلومترمربع مساحت دارد.

براساس سرشماری سال1385،5220خانوارو27418نفرجمعیت داشته است .در این سرشماری از کل جمعیت این بخش 13910نفر مردو13508نفر زن بوده اند.

شهرتاریخی اصلاندوز در47درجه و28دقیقه طول شرقی از نصف النهار مبدا و39درجه و29دقیقه عرض شمالی از خط استوا واقع شده است .این شهر در محل تلاقی رودخانه های قره سو وارس ودر ارتفاع حدود170متر از سطح دریاهای آزاد قرارگرفته است.

مردمان اصلاندوز مردمانی متدین دین مردم منطقه ی اصلاندوز اسلام و مذهبشان شیعه علی بن ابی طالب (ع)است. مردمان این منطقه ارادتمند ائمه ی اطهار علیهم السلام هستند.

اصلاندوز از نگاه مورخین و محققین

سرگرد حجت الله امیر فتحی آراللو، گزارش می دهد: « اردیبهشت ماه 1319 بود از پاسگاه اصلاندوز که شش نفر سوار در آنجا داشتیم گزارش رسید دو رأس از اسب ها به علت مار گزیدگی سقط شده اند. روی اصول، جهت تنظیم صورتجلسه سوار اسب شده به اصلاندوز رفتم که به علت تمام نشدن کار، چون آبادی در اصلاندوز نبود ناچار شدم در پاسگاه بمانم. ÷اسگاه روی تپه اصلاندوز در یک آلونک که از نی به طور موقت ساخته شده بود، قرار گرفته بود. چون سربازان در آن روز نتوانسته بودند به دهات اطراف رفته سو و سات تهیه کنند، باور کنید شب را به جای چراغ نی و بوته روشن کردیم و به نان خشک و بیات قناعت کردیم در حالیکه امروز (1356) به اصلاندوز تماشا کنید شهرک زیبا شده، سوپر مارکت دارد. خانه های مدرن و سینما و باشگاه هم دارد»[1]

حدود 60 سال پیش مرحوم علی اکبر دهخدا گفته است که اصلاندوز در 120 هزار گزی بیله سوار دارای راه شوسه بیله سوار- اصلاندوز و 25 نفر سکنه است. سید جمال ترابی طباطبایی که در سال 1355 به منظور شناسایی اماکن باستانی در اصلاندوز بوده است می گوید که اصلاندوز دهی است کوچک با 50 خانواده ... زندگیشان از راه دامداری و کشاورزی می گذرد.

اوضاع اقتصادی و کشاورزی

آب و هوای اصلاندوز:از نظر آب و هوایی این منطقه به علت نزدیکی به دریا و کمی ارتفاع از سطح دریا تحت تأثیر بادهای خزری که نتیجه اش رانده شدن هوای مرطوب دریای خزر به این نواحی است دارای آب و هوای گرم و مرطوب است. اصلاندوز تابستانهایی گرم و داغ و آفتابی همراه با بارندگی جزئی، و زمستانی با آب و هوای ملایم و وزش بادهای شمالی که معمولاً خشک و سرد و گاهی توأم با برف سنگین است، دارد.

میانگین دمای سالانه 6/14 درجه سانتیگراد که گرمترین ماه سال مرداد با 37 درجه سانتیگراد و سردترین ماه دی با 40 درجه سانتیگراد بود حداقل مطلق دما5/16 و حداکثر آن 42 درجه سانتیگراد است.

وجود رود ارس و سدمیل مغان در 3کیلومتری غرب این شهر سبب آبادی آن دردهه های اخیر شده است.شهر اصلاندوز باپارس آباد مرکز شهرستان 50کیلومتر وبا اردبیل حدود197کیلومتر فاصله دارد.

شهراصلاندوز با برخورداری‌ ازامکانات‌ و تسهیلات‌ محلى‌، مرکز خدمات‌ روستاهای‌ پیرامون‌ به‌ شمارمى‌رود. مردم این منطقه اغلب به کشاورزی و دامپروری مشغول هستند و اقتصاد این منطقه به نوعی مدیون رودخانه ی دره یورد و رود ارس و سد میل مغان می باشد.

با گسترش شهرنشینی وضعیت اقتصاد دو بعدی سنتی به ابعاد کثیری گسترش پیدا کرد و مردم کشاورزی و دامداری سنتی خود را با روش صنعتی جایگزین کرده و در کنار آن به فعالیت دیگری می پردازند.

کشاورزی در این منطقه به سبب وجود اراضی وسیع به دو صورت دیمی و آبی انجام می شود. در حال حاضر در این منطقه بالغ بر 480/6 هکتار اراضی زیر کشت آب و 750/3 هکتار از اراضی این منطقه زیر کشت دیمی است. در صورت بهره برداری کامل پروژه پمپاژ فتحعلی و اراضی سد پایاب خدافرین 200/13 هکتاری از اراضی منطقه به زیر کشت آبی اضافه خواهد شد.

محصولات کشاورزی اصلاندوز:گندم، پنبه، گوجه فرنگی، خیار، یونجه، جالیز، هندوانه، خربزه، کلزا، سویا.

اخیرا زعفران به صورت آزمایشی در خاک این منطقه کاشته شد که کارشناسان کشاورزی کشت این محصول را در سالهای آینده امیدوار شدند.

محصولات درختی اصلاندوز: هلو، انار، آلو، آلوچه.

دامداری در اصلاندوز: مردم این منطقه علاوه بر کشاورزی به دامپروری هم مشغولند. از جمله احشامی که آنها نگه می دارند می توان به گاو و گوسفند، بز و شتر اشاره کرد.

با این حال دامداری سنتی از اصلاندوز به کلی رخت بر نبسته است. بیش از سه هزار رأس گوسفند و صدها رأس گاو به صورت سنتی در اصلاندوز نگهداری می شود. اما نه تنها در کوچه های شهر مرغ و خروس دیده نمی شود بلکه شهر مخصوصاً حوزه های داخلی آن به قدری تمیز است که حضور این فعالیت یعنی فعالیتهای دامداری را انکار میکند.

رفته رفته دامداری صنعتی رواج پیدا کرد. مرغداری دوازده هزار قطعه ای و گاوداری شیری یکصد رأسی خبر از هوایی دیگر می دهند. فراورده های گوشتی و لبنی شهر اصلاندوز بیشتر از طریق این دو مرکز تأمین می شود.

طبیعت در اصلاندوز

وجود رودهای دره یورد و ارس و کوه ها و تپه های ماهوری شکل طبیعت را در اصلاندوز معنا کرده است. ارس که همچون گردبندی در سینه مغان جاری است از اصلاندوز می گذرد. پوشش گیاهی و درختان جنگلی امتداد این رود طبیعتی ماندگار برای اهالی اصلاندوز بجا گذاشته است. می توان گفت اصلاندوز در دل طبیعت ایجاد شده است از دو طرف رود و از طرف دیگر تپه های ماهوری شکل.

*پوشش گیاهی منطقه:

پوشش گیاهی این منطقه به علت خاک حاصلخیزی ،زمین وآب .وهوای مساعد ومعتدل وباران کافی کاملاً مراتع وچمنزارهای سرسبز وخرم بوده ومحل قشلاق ایلات ،وعشایر ودامداران است وسعت آن حدوداً100هزار هکتار بوده ودارای گیاهان بسیار متنوعی از خوانده کرامینه است وبه خوبی رشد می کند وپس از درو بصورت علوفه خشک نگهداری می شود زمین منطقه محل رویش علوفه های خودرو برای چرای حیوانات بسیار غنی تلقی شده است پوشش جنگلی بیشتر در ساحل ارس مشاهده می شود وجنگل شام که درکناره رود ارس واقع شده شامل درختان وحشی است.

گیاهان وحشی در اصلاندوز:

یوشان،قاراغان،چون،قیاق،کودری،قنقال،چیلیک،بورنی،اوچ قولاخ،پتیک قیناقی،،قوش ازومی، ،سوروف،ساری مچک،تاج خروس وغیره

صنایع دستی

با توجه به فراوانی دام در این منطقه یکی از مهمترین فراوردهای عمده دامداران علاوه بر شیرو گوشت ، پشم به شمار می رود. آنان پشم گوسفند و موی بز را به بازرگانان و واسطه های بازار می فروشند و بخشی هم توسط پشم ریسی خریده می شود .

اما به جهت نبودن کارخانجات پشم ریسی در منطقه اصلاندوز خانوارهای عشایر خود به ریسندگی می پردازند.

از جمله صنایع دستی این منطقه می توان به : قالیچه، ورنی، جاجیم، گلیم، مفرش(فرش)، جوراب و غیره ... اشاره کرد.

در داخل شهر اصلاندوز نیز وجود اداره صنایع دستی در سالهای اخیر علاقمندان به این رشته ی هنری را چندان برابر کرده و با آموزش های خود هنرمندان زیادی را تربیت نموده است که بیشتر آنها از همین راه چرخه ی زندگی خود را می گردانند. ورنی بافی، گلدوزی، مکرومه بافی، معرق کاری با چوب و ... از صنایعی است که به سبب وجود اداره صنایع دستی و آموزش های آن به صنایع دستی منطقه ی اصلاندوز اضافه شده است.

اوضاع فرهنگی و اجتماعی اصلاندوز

مراسمات

تولد:وقتی فرزندی متولد می شود تا چهل روزگی نوزاد هرکس که برای دیدن آن بیاید باید قبلاً اعلام کند تا بچه را به بیرون ببرند تا اول شخص وارد شده و بعد نوزاد را وارد کنند. این عمل برای هر فرد یک دفعه تکرار می شود و عقیده بر این است هر کس سرزده وارد شود، موجب مرگ و میر تازه مولود می گردد.

مادر و پدر تازه مولود در پیش پدرانشان به بچه های خود ظاهراً بی تفاوت شده و حتی در پیش آنها برای ادای احترام بچه ی خود را در آغوش نمی گیرند.

ازدواج:وقتی پسری دختری را می خواهد موضوع را به یکی از دوستان و هم سن و سالهایش می گوید تا او به پدرش برساند چون خودش شرم می کند در این باره با پدر حرف بزند.

با تفافق پدر و مادر مراسم خواستگاری شروع می شود. خانواده دختر برای بله گفتن چند روز مهلت می گیرد. با تفافق خانواده دختر و رضایت آنها ، چند روز بعد جریان « نشان لا ماق» پیش می آید. و خانواده و فامیل های داماد یک انگشتر و مختصر لباسی به خانه ی دختر می برند و دختر و پسر نامزد می شوند.و مدتی بعد عروسی می کنند.

در روز ی که داماد می خواهد عروس را به خانه خود ببرد با یک دسته گل و با ماشین تزئین شده به طرف خانه عروس حرکت می کند. هنگام بیرون آمدن عروس از خانه ی پدر ، برادر داماد کمربند به دورکمر عروس می بندد. پدر عروس ، دختر و دامادش را دور یک سینی که در آن قرآن و یک قرص نان در آن گذاشته اند، می گردانند و به آنها خیر و دعا می گوید. و هنگام خروج از درب خانه یک شکستنی زیر پای عروس می گذارند تا شرو بلاها شکسته شود.

و عروس به خانه برده می شود. روز سوم از طرف پدر و مادر عروس چندین نفر زن برای « دواخ آتدی» به منزل داماد می آیند، عروس را از پرده بیرون آورده و به اتاقهای دیگر خانه ی داماد می برند.

مراسم مذهبی

ماه محرم: چند روز مانده به ماه محرم، مراسم تشت گذاری در مسجد به وسیله ی هیئت های مذهبی اجرا می شود. مردان اصلاندوزی از همان روز تا اربعین با لباس مشکی و زنجیر و سینه زنی عزاداری می کنند و زنان با برپایی مراسم روضه خوانی و ذکر مصیبت شهدای کربلا و مصائب حضرت زینب (س) این ایام را عزاداری می کنند.

علاوه بر مراسم عاشورا و تاسوعا مردمان ارادتمند به ائمه ی اطهار تمامی شهادت ها ی ائمه ی مطهر را یاد کرده و در مسجد جمع می شوند و به ذکر مصیبت و عزاداری می نشینند.

اعیاد

عید قربان: مردم همگام با مسلمانان جهان برای وحدت و بزرگداشت مقام حضرت ابراهیم و اسماعیل جمع شده و با ادای نماز عید قربان، به صورت جمعی یا انفرادی گوسفند و گاو ذبح می کنند و در این روز همه مردم از فقیر و غنی از نعمت گوشت بهره مند می شوند.

عید فطر: پس از پایان ماه مبارک رمضان مردم نماز عید خود را در مسجد می خوانند. در این روز زنان با خمیر و روغن کلوچه های محلی می پزند و حلوای محلی پخته و به نزدیکان می دهند و مردم برای تبریک این روز به خانواده های هم سر می زنند. و قبور رفتگان و شهدا را غبار روبی و عطرافشانی می کنند.

عید غدیرخم: که عید مذهبی است برای بزرگ داشت مقام امامت علی(ع) با شادی و ذکر دلاوریهای وی شادمانی می کنند و با پخش شیرینی در خیابانها بزرگترین عید شیعیان را جشن می گیرند.

از روزهای مقدس ملی، روزهای چهارشنبه آخر سال است که در اصطلاح چهارشنبه ی اول کول(خاکستر) چهارشنبه ی دوم گل و چهارشنبه ی آخر سال را چهارشنبه سوری می نامند. چهارشنبه کو به صورت عادی میگذرد و در چهارشنبه گل هر کس در حیطه خود آتش افروخته و بچه ها به ترتیب از روی آتش پریده و خطاب به آتش می گویند: « زردی من مال تو سرخی تو مال من» صدای ترقه در این روز از همه جا شنیده می شود. چرا که به پیشواز عید نوروز و سال جدید می روند.

اصلاندوزیها برای روزهای هفته نام های مخصوصی می گویند که در جدول ذیل به آنها اشاره شده است.

نام فارسی

نام ترکی

شنبه

شنبه

یکشنبه

سوت گونی : در این روز شیر گوسفندان متعلق به چوپان بوده است.

دوشنبه

دوز گونی

سه شنبه

تک گونی

چهارشنبه

چهارشنبه

پنجشنبه

آدینا آخشامی

جمعه

آدینا گونی

جمعیت در اصلاندوز

مطابق آمار جمعیتی سال 1385شهراصلاندوز دارای 862 خانوار بود که این تعداد خانوار در مجموع 3910 نفر را در خود جای داده است این یعنی آنکه هر خانواری 5/4 نفر را در خود جای داده است. متوسط میزان جمعیت هر خانوار نشان دهنده ی آن است که دیگر از خانوار های پر جمعیت خبری نیست. در همان آمار 85 تعداد مردان اصلاندوزی 108 نفر بیش از تعداد زنان است. 2773 نفر از مجموع جمعیت باسواد بوده است که 1223 نفر آن زنان بوده اند و از هفتصد و شش نفر بیسواد اصلاندوزی 482 نفر زنان هستند.

با راه اندازی دانشگاه آزاد اصلاندوز به تعداد دانشجویان منطقه اصلاندوز افزوده شد. این از یک طف خوب است چرا که بر میزان باسوادان افزود می شد اما از طرف دیگر در کنار دیگر ارگانهای آموزشی جنبه منفی ایجاد کرد آنهم بالابردن سطح بیکاری در اصلاندوز. امروز بیش از 90 درصد کسانی که از دانشگاههای دولتی و غیردولتی فارغ التحصیل می شوند با بیکاری کلنجار می روند.

چرا که نبود مراکزی که بتواند این فارغ التحصیلان را جذب کار کند در منطقه اصلاندوز وجود ندارد. هر چند پتانسیل های عظیم ایجاد کار در این منطقه وجود دارد.

کتابخانه ی عمومی اصلاندوز

آنچه مسلم است هر چه تعداد با سوادان یک شهر افزایش می یابد و سطح دانش افراد تحصیل کرده بالاتر می رود لزوم توسعه ی کتابخانه و تهیه کتابهای مفید و معتبر جهت استفاده محققین و مورخین و افراد تحصیل کرده نیز احساس می شود. در این راستا کتابخانه ی عمومی اصلاندوز نیز همگام با سایر مراکز علمی و فرهنگی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1375 تاسیس گردیده است. مساحت ساختمان کتابخانه 280 متر مربع و مالکیت آن اختصاصی نهاد کتابخانه های عمومی کشور است. دارای سالن های مجزا، ویژه برادران و خواهران است که گنجایش و ظرفیت سالن برادران 30 نفر و خواهران 20 نفر می باشد. سیستم کتابخانه به صورت مخزن بسته است و در حدود 50نوع نشریه ادواری در اختیار مراجعه کنندگان قرار می گیرد. بیشتر از 6000 جلد کتاب در آنجا وجود دارد.تعداد مراجعین بطور میانگین در هرماه 400 نفر می باشد. رده بندی کتابها به صورت دهدهی دیوئی است. و جستجوی کتابها توسط مراجعه کنندگان از طریق رایانه صورت می گیرد.

کتابخانه عمومی اصلاندوز در منتهی الیه خیابان امام خمینی (ره) در کنار پارک زبای شهرداری واقع شده است .

کتابخانه ی عمومی حضرت امام جعفر صادق(ع) قره قباق نیز در راستای ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی با زیربنای 600متر مربع در سال 1386به برکت دولت نهم تآسیس و راه اندازی شد.

بهداشت و درمان در اصلاندوز

*تعداد مراکز بهداشتی درمانی -1مرکز بهداشتی درمانی شهری وروستایی شهید چمران

- 12خانه بهداشت تحت پوشش مرکز

- 1مورد پایگاه شهری مستقر درمرکز

- 2مورد تیم سیار مستقر درمرکز

*تعداد کادر پزشکی وپیراشکی

-5نفر پزشک بصورت شیفتی

- 5نفرماما(3نفرکارشناس، 2نفرکاردان

- 4نفرپرستار

*امکانات موجود در شهر – دندانپزشکی- آزمایشگاه

که درنهایت 19904 نفرتحت پوشش این مراکز قراردارند.

*میزان وتعداد پوشش شبکه های تلویزیونی ملی واستانی

100درصد منطقه اصلاندوز با عنایت دولت نهم تحت پوشش شبکه های ملی واستانی قرار گرفته است.

ورزش در اصلاندوز

نصف جمعیت 31000نفری منطقه اصلاندوز را جوانان تشکیل می دهند. حدود 3000نفر ورزشکار که حدود 1000نفر آن ورزشکاران سازمان یافته و دارای بیمه ی ورزشی هستند.

اصلاندوز با توجه به امکانات کم ورزشی، قهرمانان استانی، کشوری و جهانی دارد.

1- آقای سید محمود میرموسوی قهرمان مسابقات وزنه برداری معلولان و جانبازان نیوجرسی آمریکا.

2- مهدی صدری در بخش نوجوانان، قهرمان کشتی فرنگی و آزاد کشور.

3- کسب مقام اول کشتی نونهالان

4- کسب مقام های اول و دوم و سوم رشته ی ووشو استانی و راهیابی به مسابقات المپیاد ایرانیان.

5- قهرمانی تیم فوتبال شهرداری در مسابقات شهرستان پارس آباد مغان .

6- کسب مقام دوم کشتی ناشنوایان توسط مرتضی شیخ مقدم.

با وجود این همه افتخارات با توجه به امکانات کم ورزشی امید است مشکلات ورزشی منطقه اصلاندوز برطرف شود تا قهرمانان زیادی از این خطه ی مرزی تحویل جامعه داده شود.

از جمله مشکلات ورزشی اصلاندوز می توان به:

1- نبودن سالن ورزشی سرپوشیده مناسب در منطقه

2- ایجاد سالن ورزشی مجزا برای امور بانوان

3- نبود استخر شنا

4- تکمیل نشدن میدان چمن فوتبال اصلاندوز .

5- نبودن امکانات حداقل ورزشی در منطقه.

امکانات رفاهی

می توان گفت با وجود طبیعت زیبا و مثال زدنی اصلاندوز هیچ تفریحگاه و محل گذران اوقات فراغت در شهر و اطراف آن ایجاد نشده است. مردم اوقات فراغت خود را خانه ها و حیاتهای بسته ی خود می گذرانند و پارک شهرداری دورافتاده از مرکز شهر در جوار همسایه ی غریب خود کتابخانه ی عمومی اصلاندوز هر از چندگاهی مسافران برون شهری را لمس می کند.

آسیب های اجتماعی موجود

نبود امکانات تفریحی مناسب ، طغیان پدیده ی بیکاری با افزایش تعداد فارغ التحصیلان مراکز عالی نوک پیکان حرکت جوانان اصلاندوز را به بی بند و باری و سرطان اعتیاد می برد. نزدیکی مرز ایران و آذربایجان، وجود شبکه های تلویزیونی خارجی نفوذ فرهنگ بیگانه و به تبع آن لاابالیگری را به سوی جوانان این منطقه به ارمغان می آورد. شاید به جرأت بتوان گفت 6 نفر از ده نفر به سوی مواد مخدر کشیده شده و می شوند.

خطوط راهها و شبکه های ارتباطی

می توان گفت اصلاندوز سه راه عبور و مرور مسافران استان های اردبیل، آذربایجان شرقی، جمهوری آذربایجان است. اگر سوار بر ماشین شده و به طرف پارس آباد حرکت کنی ده ماشین ایرانی می بینی و 2 دستگاه ماشین آذربایجان شوروی، یعنی جاده اصلاندوز – پارس آباد بین ایران و آذربایجان مشترک شده است.

[1] . نشریه انجمن شهرستان مغان/ تهیه و نگارش حجت الله امیر فتحی آراللو. تبریز: چاپ چاپخانه آذر آبادگان، بی تا، ص 44.

http://ojalaslanduz.blogfa.com

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد